Saturday 11 February 2012

Comisiwn Silk a Dyfodol Economaidd Cymru

Yr wythnos hon cyhoeddwyd un o'r dogfennau pwysicaf mae'r Blaid wedi ei gynhyrchu ers sawl blwyddyn - tystiolaeth y Blaid i Gomisiwn Silk. Dyw hynny ddim efallai yn swnio'n addawol fel testun dogfen gyffrous o bellgyrhaeddol ond mae'r cynigion a geir yn y ddogfen (gellir ei lawr lwytho fan hyn) yn mynd i'r afael mewn ffordd glir, radical ac ymarferol a'r heriau sy'n ein gwynebu.

Mae cyfuniad o fesurau gan gynnwys:
* Rheolaeth dros Ystâd y Goron
* Pŵer Dros Dreth Gorfforaethol
* Hanner treth incwm a TAW i'w cadw yng Nghymru
* Pŵer i godi trethi parthed adnoddau naturiol
a thryloywedd parthed gwariant cyhoeddus ac incwm cyhoeddus yng Nghymru.

Fel pecyn mae'n cynrychioli cam mawr ymlaen wrth greu cyfrifoldeb ar Lywodraeth Cymru dros economi ein gwlad - a sicrhau fod 'na oblygiadau difrifol i fethiant. Mae hi wir werth darllen, ac mae hynny i'w adlewyrchu wrth weld yr adwaith positif sydd wedi bod i'r ddogfen gan nifer o sylwebyddion annibynnol.

Ond ar nodyn mwy pleidiol - rwy wrth fy modd fod y Blaid i'w gweld yn meddwl eto. Yn ddifrifol, yn hir dymor, yn radical ac yn ymarferol. Dyma gryfder mawr y Blaid yn hanesyddol, ac os yw'r dystiolaeth yma yn arwydd o wawr newydd meddylgar oddi fewn i'r Blaid, mi fydda' i wrth fy modd.

Tuesday 7 February 2012

Oes cysylltiad rhwng AWEMA a S4C?

Rwy' wedi bod yn gwylio gyda chymysgedd o ryfeddod a chynddaredd wrth i straeon lu ymddangos parthed dulliau gweithio AWEMA yn ddiweddar. Mae'n bwysig wrth gwrs peidio barnu cyn gwybod y ffeithiau cyfan, ond mae'r hyn sydd eisoes wedi ei gadarnhau yn gyhoeddus gan AWEMA yn paentio darlun o gorff sydd wedi ei gam-reoli a'i gam weinyddu yn ddifrifol iawn.

Ond gyda'r lefel yma o broblemau, pam nad ydym wedi clywed am hyn ynghynt? Dylwn i ddweud wrth gychwyn mod i wedi bwriadu sgwennu'r pwt yma dros y penwythnos ond heb gael cyfle - mae sylwadau'r Dr Rita Austin ddoe o AWEMA yn cadarnhau fy mhwynt rwy'n tybio.

Rwy'n ofni ein bod ar adegau yng Nghymru yn oedi cyn codi pryderon am gyrff neu fudiadau sy'n agos at ein calonnau gwleidyddol, a hynny gan fod y genhadaeth yn bwysig a'n bod am ochel rhag tanseilio'r genhadaeth honno.

Wedi i'r Ceidwadwyr ddod i rym yn San Steffan ddaeth diffygion difrifol S4C i sylw cynulleidfa fwy eang. Prin oedd y bobl oedd yn amddiffyn S4C ar ei ffurf 2010/11. Ond tybed oedd y sawl a welodd broblemau flynyddoedd ynghynt ond oedd heb godi cwestiynau am eu bod yn credu mewn sianel Gymraeg, yn nodi fod y diffyg cwestiynu wedi arwain i sefyllfa ble gallai dyfodol y sianel ei hun fod yn y fantol?

Yn yr un modd siawns bod adeiladau cyrff grymus, effeithiol a phroffesiynol ym maes cynrychiolaeth, datblygiad economaidd a chynhwysiant cymunedau du a lleiafrifoedd ethnig yng Nghymru yn nod bwysig. Ac felly, mae gofyn cwestiynau difrifol os oes cam-weinyddu yn digwydd i'm tyb i yn arwydd o ddifrifoldeb yr ymrwymiad at gymdeithas gyfartal yng Nghymru a herio hiliaeth ble bynnag y bo. Mae'r awgrymiad fod angen cefnogi cyrff fel AWEMA yn ddi-gwestiwn yn un peryglus iawn, ac mae esiampl S4C yn dangos fod peryg mawr peidio holi cwestiynau caled os oes angen eu codi.